Koliko je EM zračenje u mom okruženju?
Postojanje i izloženost ljudi i objekata elektromagnetnom zračenju spoljnih izvora je opštepoznati fenomen. Izvora ovakvog zračenja je sve više i rezultat su ubrzanog porasta, pre svega, broja i vrsta telekominikacionih uredjaja i sistema u, najviše, gradskim sredinama ali ni ruralne sredine nisu toga pošteđene. Dodatno, i elektro uredjaji i sistemi koji nemaju na operativnom nivou osobinu emitovanja EM talasa, takodje zrače jer procesi njihovog rada za prateći efekat imaju emitovanje određenog spektra EM zračenja.
U skladu sa time, razmatranje pojma EM zračenja podrazumeva praćenje i analizu dva osnovna spektra EM zračenja i to:
1) niskofrekventno (NF) zračenje kao nejonizujuće zračenje opsega između 0 i 10 kHz
2) visokofrekventno (VF) zračenje čiji opseg obuhvata nejonizujućeg zračenja od 10 kHz do 300 GHz
Granice izloženosti tj. obim, vrsta i trajanje elektromagnetnog zračenja koje nisu opasne po zdravlje živih bića postoje kao definicija za svaki karakteristični spektar EM zračenja i, kao takve, uvrštene su u zvanične, zakonom definisane norme. Zakonska regulativa naše zemlje, po ovom pitanju, počiva na Pravilniku o granicama izlaganja nejonizujućem zračenju (Sl.Gl. 104/2009) koji daje definicije i preporučene, granične vrednosti. U drugim državama se pitanje granica izloženosti obradjuje kroz njihove verzija ovakvog Pravilnika. Zanimljivo je da su razlike u definisanim, preporučenim granicama izloženosti, od zemlje do zemlje, ogromne. Poredjenja radi, daćemo primer regulative SAD i Nemačke i to za deo NF frekventnog opsega 50 do 500 Hz gde je granična vrednost Jačine električnog polja (E, V/m) u SAD 614 V/m a u Nemačkoj 0,2 V/m. Razlika je 1:3000!!! U našoj regulativi ova vrednost je 20 V/m. Skoro pa na sredini.
U svakom slučaju, regulativa je jedna strana priče. Treba je poznavati i priznavati kao izvor analize. Druga strana problema je što se u objektima gde živimo i radimo ovakva merenja skoro nikad ne sprovode. Beleže se samo slučajevi merenja EM zračenja GSM baznih stanica kada se stanari požale jer im je antenski nosač na zgradi prekuputa sve opterečeniji raznim antenama. Čak i tada, rezultati koji im se obezbede se odnose SAMO na GSM opseg zračenja i uvek su ispod graničnih vrednosti zakonom definisanih. To i jeste tačno samo što bi prava merenja trebala da pokriju i sve ostale frekventne opsege pa da se granica izloženosti dobije njihovim sabiranjem.
Ovo poslednje tvrdjenje je, u stvari, i osnova funkcionisanja naše metode kada je u pitanju okolno EM zračenje. Mi, u datom objektu, u svim njegovim relevantnim tačkama (4 merenja o prostoriji) vršimo merenja celog spektra NF i VF opsega jonizujućeg zračenja. Na taj način, dolazimo do tačnih podataka i grafičkog prikaza kompletnog spektra EM zračenja po tačkama prostora. Ovako dobijeni elaborat merenja EM zračenja nam daje mogućnost odabira nekog od oblika zaštite ili kompenzacije od prevelikog nivoa zračenja. Preporuke radimo primereno objektu, rezultatima merenja i ljudskoj organizovanosti u njemu. Obavezno je da sadrže, pored stručne analize, i stručne savete za oblike i načine korišćenja zaštite.
Uredjaje i sisteme zaštite koje mi preporučujemo su širokog spektra. Od anti-EM barijera, mreža pa do posebnih nanotehnoloških kompenzatora zračenja dizajniranih za prostor i ciljano delovanje. Sve u svemu, naš zaključak za vas je da koliko god da ne želimo to da priznamo, problem štetnog EM zračenja je sve prisutniji. I nadalje će samo sve više rasti i usložnjavati se. Iskreno, gledajući na sve to, često sami sebi izgledamo kao nojevi koji pred problemom nabiju glavu u pesak.
KADA SE PROBLEM SPOZNA, REŠENJE ĆE DOĆI SAMO PO SEBI.
NEGATIVNI EFEKTI IZLOŽENOSTI ŽIVIH ORGANIZAMA PREVELIKOM EM ZRAČENJU SU SPORO RASTUĆI I SKORO NEVIDLJIVI ALI SU ZATO JEDNI OD NAJKOBNIJIH.
